فیستول مقعد چیست و چگونه درمان میشود ؟
فیستول یک اتصال یا پل غیرطبیعی است که دو اندام مجاور از بدن یا رگ هایی را که هر کدام وظیفه ای جداگانه دارند، به یکدیگر متصل می کند. آنها می توانند در هر نقطه از بدن به طور مثال بین روده و پوست، بین واژن و راست روده (رکتوم) و سایر نقاط ایجاد شوند. این بیماری معمولا به دلیل آبسه مقعدی و عفونت ایجاد می شود. شایع ترین محل فیستول در اطراف مقعد است که به آن فیستول مقعدی گفته شده و انواع مختلفی دارد.
از علائم این عارضه می توان به خارش و سوزش، خروج مایعی لزج از اطراف مقعد و… اشاره کرد که به طور کامل آنها را توضیح خواهیم داد.
پس از اینکه افراد متوجه بیماری خود شدند، تصمیم می گیرند که برای درمان فیستول خود اقدام کنند. لازم به ذکر است که در این موارد اکثرا به دنبال بهترین جراح فیستول می گردند.
انواع فیستول مقعدی
این بیماری نسبت به محل های مختلفی که در مقعد ایجاد می شود، به چند دسته مجزا تقسیم می شود. که عبارتند از:
داخل اسفنکتری (بین صفاقی)
به نسبت می توان گفت که رایج ترین نوع فیستول، بین صفاقی یا داخل اسفنکتری است که اصطلاحا در پزشکی Intersphincteric fistula نام برده می شود. این کانال از وسط عضلات اسفنکتر داخلی و خارجی شروع شده و کاملا نزدیک به دهانه مقعد باز می شود.
ترانس اسفنکتریک
فیستول ترانسفرکریک یا Transsphincteric fistula در قسمت بین عضلات اسفنکتر داخلی و خارجی و تقریبا نزدیک به دریچه مقعد تشکیل می شود. سپس از اسفنکتر خارجی عبور کرده و یک یا دو اینچ در خارج از دهانه مقعد باز می شود. این نوع نسبت به داخل اسفنکتری فاصله بیشتری از دریچه رکتوم دارد. همچنین می تواند در اطراف مقعد به شکل U قرار بگیرد. به همین دلیل به این نوع فیستول نعل اسبی هم می گویند.
سوپرا اسفنکتریک Suprasphincteric
این کانال همچنین از فضای بین عضلات اسفنکتر داخلی و خارجی شروع می شود، به سمت بالا حرکت کرده و تا نقطه ای بالاتر از چین خوردگی های داخل رکتوم که برای هدایت مدفوع به بیرون می باشند، می رسد. این تونل چرکی به میزان یک یا دو اینچ با فاصله کنار دریچه مقعد باز می شود.
اسفنکتریک خارجی
کمیاب ترین نوع فیستول، از نوع اسفنکتریک خارجی است که از روده بزرگ یا کولون سیگموئید شروع شده و تا پایین ادامه پیدا میکند تا راهی به صورت سوراخی در اطراف مقعد باز شود. این فیستول ها معمولاً در اثر آبسه آپاندیس، دیورتیکول یا بیماری کرون به وجود می آیند
علائم فیستول مقعدی
علائم این بیماری تا حدودی نسبت به نوع آن متفاوت است ولی در حالت کلی نشانه های زیر را دارد:
- حالت تهوع
- استفراغ
- اسهال
- درد شکم
- نشت مداوم ادرار از واژن (در زنان)
- عفونتهای مکرر مجاری ادراری (UTIs)
- نشت گاز یا مدفوع به داخل واژن
- خروج مایعات لزج از اندام های تناسلی
اگر یک یا نمونه از این علائم مشابه را دارید، حتما به یک متخصص گوارش یا جراح عمومی مراجعه کنید.
علت ایجاد
همانطور که در ابتدا به صورت مختصر اشاره کردیم، بیشتر فیستول های مقعدی پس از آبسه ایجاد می شوند. اگر آبسه پس از تخلیه چرک به درستی بهبود نیابد، احتمال ابتلا به فیستول افزایش پیدا می کند.
از دیگر علت های این بیماری می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بیماری کرون : بیماری است که به صورت تدریجی روی دستگاه گوارش اثر گذاشته و آن را ملتهب می کند.
- دیورتیکولیت : این بیماری باعث التهاب دیورتیکول یا همان جدارهای روده بزرگ و گاها روده کوچک می شود.
- عفونت از طریق بیماری سل یا اچ آی وی HIV.
- تجربه جراحی در نزدیکی مقعد که هنوز به طور کامل بهبود نیافته است.
این بیماری چقدر رایج است و چه کسانی به آن دچار می شوند؟
سازمان بهداشت جهانی (WHO) تخمین زده است که سالانه بین 50 تا 100000 انسان به بیماری فیستول مبتلا می شوند. در مناطق دور افتاده، فیستول های زنان هنگام زایمان ایجاد شده و بدون آگاهی از درمان درست رها می شوند. خوشبختانه در کشورهایی که دارای مراقبت های پزشکی و بهداشتی مجهز هستند، این بیماری به راحتی قابل درمان شدن است. زمانی که بیمار به پزشک مراجعه می کند، او می تواند اکثرا طی یک معاینه ساده این بیماری را تشخیص دهد.
روش های درمان
از آنجا که پیشگیری بهتر از درمان است، داشتن یک رژیم غذایی خوب یک راه عالی برای حفظ بافت سالم بدن و دفع فیستول است. علاوه بر این موضوع، کشیدن سیگار می تواند احتمال ابتلا افراد به فیستول را افزایش دهد. در صورتی که به هر گونه از انواع فیستول دچار شدید، می توانید برای درمان آن از طریق راه های زیر اقدام کنید:
عمل لیزر فیستول مقعدی
درمان فیستول مقعدی با لیزر به گونه ای جدیدترین روش درمان به حساب می آید که هیچگونه درد یا خونریزی نداشته و بیش از یک ساعت زمان نمی برد. طی این مدت محل عارضه به صورت موضعی بی حس می شود و بیمار عوارض بیهوشی را تجربه نمی کند. پزشک چرک داخل تونل فیستول را با لیزر کاملا تخلیه می کند و هم زمان با این کار، محل زخم جوش داده می شود. در نتیجه نیازی به بخیه نیست.
دوره نقاهت نسبت به شرایط فرد، کمتر از یک هفته می باشد که طی این دوره نیاز به مصرف دارو خاصی هم نیست.
مزیت درمان فیستول مقعدی با لیزر نسبت به سایر روش ها
عمل جراحی فیستول تا سالها تنها روش درمانی ممکن برای پایان دادن به این بیماری بود ولی با کشف روش لیزر درمانی پزشکان دریافتند که میزان موفقیت این روش درمانی به قدری بالاست که تمامی موارد درمانی توسط آن با موفقیت به سرانجام رسیده است و بیماران با کمترین میزان ممکن با عوارض و خطرات پس از انجام آن مواجه شده اند.
از این رو با اطمینان بیشتری این روش به عنوان مناسب ترین گزینه برای عمل جراحی فیستول انتخاب شد.
اما چرا درمان فیستول با لیزر تا این حد توانست بیشترین درصد رضایت بیماران را کسب کند و بالاترین میزان موفقیت را در روش های درمانی کسب نماید:
- از جمله مزیت های لیزر درمانی سرپایی بودن عمل است که بدون نیاز به بستری در بیمارستان انجام میگردد.
- در حین لیزر درمانی هیچ اثری از خونریزی و درد وجود ندارد.
- در روش لیزر درمانی نیازی به انجام بیهوشی عمومی نیست و بیمار فقط تت بیحسی موضعی قرار می گیرد.
- در روش لیزر درمانی اثری از تیغ جراحی نیست.
- در روش لیزر درمانی فیستول نیازی به تعویض پانسمان نیست.
- پروسه ی درمانی توسط لیزر درمانی بسیار کوتاه است و بیمار کمترین مدت دوران نقاهت را تجربه می کند.
- در روش لیزر درمانی احتمال ابتلا به عفونت های بعد از عمل و بیماری هایی نظیر هپاتیت به 0 می رسد.
- در این روش خبری از عوارض خطرناک و غیرقابل جبران مانند بیاختیاری در دفع مدفوع و گاز روده نیست.
جراحی فیستول مقعدی
رایج ترین روش جراحی؛ فیستولوتومی نام دارد که قبل از استفاده از لیزر انجام می شده است. به این گونه که متخصص با استفاده از تیغ جراحی کل کانال فیستول را برش میزد و چرک داخل آن را تخلیه می کرد. زخم ناشی از جراحی باز می ماند تا به خودی شروع به ترمیم کند.
امروزه از این روش به دلیل داشتن دوره نقاهت طولانی مدت و احتمال بروز عفونت، به ندرت استفاده می شود.
درمان دارویی
عموما از آنتی بیوتیک ها یا داروهای دیگر برای درمان هرگونه عفونت مرتبط با این بیماری استفاده می شود. اما هنوز هیچ راه حل دارویی برای از بین بردن فیستول ها در حال حاضر وجود ندارد.
سایر روش های درمان
به غیر از موارد نام برده، از دیگر روش های درمان فیستول مقعدی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- فلپ ادونس منت : روش فلپ که مختص موارد بسیار خاص و وخیم است مانند افرادی که در خطر بی اختیاری مدفوع قرار دارند. در این روش با بریدن قسمت هایی از پوست رکتوم یا مقعد اقدام به ترمیم بافت های آسیب دیده می نمایند.
- پلاگین بیولوژیکی : روش پلاگین که با استفاده از بافت انسانی ( مخاط روده ی انسان ) پلاگین مخروطی شکلی ساخته می شود که آن را توسط بخیه به سر داخلی مجرای فیستول متصل میکنند و از گسترش آن جلوگیری می نمایند.
- استن یا ستون : این روش از قدیمی ترین تکنیک های جراحی فیستول است. در این روش با قرار دادن یک نخ بخیه برای مدت 6 الی 12 هفته درون فیستول مقعدی قرار می دهند تا چرک و عفونت داخل آن تخلیه شود.
مراقبت های بعد از عمل فیستول مقعدی
اگر شما هم جزو کسانی هستید که این سوال را دارد، “بعد از عمل فیستول چه باید کرد ؟” ، حتما این نکات را با دقت بخوانید. همچنین برای جلوگیری از ایجاد عفونت و بازگشت مجدد بیماری و سریع تر گذراندن دوران نقاهت بعد از عمل جراحی فیستول دسته ای از مراقبت ها و توصیه ها وجود دارد که رعایت کردن آنها باعث می شود که در مدت زمان سریع تری سلامتی خود را به دست بیاورید و به روند زندگی عادی خود باز گردید.
بعد از عمل فیستول چه کار باید کرد؟
مراقبت های بعد از عمل فیستول شامل موارد زیر هستند:
- مصرف مرتب داروهای آنتی بیوتیک
- نوشیدن 8 الی 9 لیوان آب در روز
- استفاده از منابع غنی فیبر مثل میوه ها و سبزیجات تازه
- درمان سریع یبوست در صورت ابتلا به آن
- انجام پیاده روی روزانه
- استراحت کافی
- پرهیز از نشستن و خوابیدن بر روی زخم
- تعویض پانسمان در فواصل زمانی معین
- شستن روزانه ی محل زخم با آب گرم و شامپوی بچه و خشک و تمیز نگه داشتن آن
- نشستن در ظرف آب گرم برای مدت 15 دقیقه در طول روز
هیچ دیدگاهی درج نشده - اولین نفر باشید