چگونه از خود در برابر اتهامات غلط دفاع کنیم؟

اتهام انتسابی به معنای ارائه ادعاها یا توجیهات بدون ارائه شواهد یا مدارک قابل قبول است. در این حالت شخص یا نهادی بدون داشتن اطلاعات قطعی یا شواهد قوی، ادعاها را مطرح می‌کند و آن را به عنوان حقیقت یا واقعیت قلمداد می‌کند. اتهام انتسابی به طور کلی در حقوق و قانون به عنوان یک نوع ادعا غیرمتعارف و غیرقانونی در نظر گرفته می‌شود.

برای اثبات یک اتهام، نیاز به ارائه شواهد و دلایل قوی و قابل قبول است که اطلاعات افراد را قانع کند و میزان احتمال صحت اتهام را تقویت کند. در صورت عدم ارائه شواهد قوی اتهام انتسابی به عنوان یک ادعای بی‌مبنا و غیرمعتبر محسوب می‌شود.

اتهام انتسابی می‌تواند در بسیاری از زمینه‌ها از جمله حقوقی، سیاسی، رسانه‌ای و اجتماعی رخ دهد. این نوع اتهامات ممکن است به ناعادلانه بودن واکنش‌ها و تاثیر منفی بر روی عملکرد و آبروی افراد منجر شود.

دفاع در برابر اتهام انتسابی

دفاع در برابر اتهام انتسابی به مجموعه‌ای از روش‌ها و استراتژی‌های قانونی اطلاق می‌شود که به فرد یا نهاد متهم کمک می‌کند تا خود را در برابر اتهام انتسابی دفاع کند. در زیر تعدادی از روش‌های معمول در دفاع از اتهام انتسابی آورده شده است:

• ارائه شواهد و مدارک: برای دفاع موثر در برابر اتهام انتسابی، معمولا لازم است شواهد و مدارک قوی را ارائه کنید تا بتوانید ادعاها را رد کنید. این شواهد می‌توانند شامل شواهد مادی، شواهد گواهی، شواهد الکترونیکی و شواهد شاهدان باشند.
• تحقیق و بررسی: برای تقویت دفاع خود، باید به تحقیق و بررسی دقیق ادعاها و شواهد مربوطه بپردازید. این شامل بررسی اسناد، مستندات، شاهدان و هر نوع اطلاعات مرتبط با اتهام است.
• وکیل دفاع: استعانت از یک وکیل ماهر و مجرب در زمینه قانون کیفری می‌تواند در دفاع از اتهام انتسابی بسیار مفید واقع شود. وکیل دفاع می‌تواند به شما کمک کند تا حقوقی را دریابید و به درستی در دادگاه دفاع کنید.
• ثابت کردن عدم قصد: در برخی از موارد، از طریق اثبات عدم قصد یا عدم دانش در مورد اقدامات مرتبط با اتهام، می‌توانید دفاع خود را تقویت کنید. این شامل ارائه شواهد یا شاهدانی است که نشان می‌دهند شما قصد یا دانش لازم برای ارتکاب جرم را نداشته‌اید.
• تحلیل مستندات قانونی: بررسی مستندات قانونی و قوانین مربوطه می‌تواند به شما در دفاع از اتهام انتسابی کمک کند. این شامل بررسی قوانین مربوطه، مقررات و قوانین جزئی است که به شما کمک می‌کند تا احتمال موفقیت در دفاع خود را بیشتر کنید.

مهم‌ترین نکته در دفاع از اتهام انتسابی این است که شما باید با دقت و کاملی به شواهد و مدارک مرتبط پرداخته و استدلال‌های قانونی را به صورت دقیق و منطقی ارائه کنید.

همچنین، همکاری با وکیل دفاع ماهر و شناخت قوانین مربوطه می‌تواند در دفاع موثرتر شما مؤثر باشد. مهمترین هدف در دفاع از اتهام انتسابی، اثبات عدم صحت اتهام و به دست آوردن رای برآورده‌کننده عدالت است.

حقوق متهم در فرآیند رسیدگی از اتهام انتسابی

حقوق متهم در فرآیند رسیدگی از اتهام انتسابی، در قانون آیین دادرسی کیفری ایران، به شرح زیر بیان شده است:

• ماده 5 قانون آیین دادرسی کیفری: «متهم باید در اسرع وقت از موضوع و ادله اتهام انتسابی آگاه و از حق دسترسی به وکیل و سایر حقوق دفاعی مذکور در این قانون بهره‌مند شود.»
• ماده 6 قانون آیین دادرسی کیفری: «متهم بزه‌دیده شاهد و سایر افراد ذیی‌ربط باید از حقوق خود در فرآیند دادرسی آگاه شوند و ساز و کارهای رعایت و تضمین این حقوق فراهم شود.»

این حقوق از جمله حقوق اساسی متهم در فرآیند رسیدگی از اتهام انتسابی است و رعایت آن‌ها، ضروری است.

در صورت نقض حقوق متهم، متهم می‌تواند از طریق دادسرا یا دادگاه، نسبت به نقض حقوق خود، اعتراض کند. در ادامه به برخی از این حقوق به صورت مفصل‌تر اشاره می‌کنیم:

حق آگاهی از اتهام انتسابی

یکی از مهم‌ترین حقوق متهم در فرآیند رسیدگی از اتهام انتسابی است. متهم باید در اسرع وقت از موضوع و ادله اتهام انتسابی خود باید آگاه شود. این امر به متهم کمک می‌کند تا از اتهام انتسابی خود دفاع کند.

حق دسترسی به وکیل

این حق یکی دیگر از حقوق اساسی متهم در فرآیند رسیدگی از اتهام انتسابی است. متهم حق دارد در تمام مراحل دادرسی، از وکیل خود استفاده کند. وکیل می‌تواند به متهم کمک کند تا از حقوق خود آگاه شود و از خود دفاع کند.

حق دفاع

به متهم اجازه می‌دهد تا در تمام مراحل دادرسی، از خود دفاع کند. متهم می‌تواند از طریق اظهارات خود، ارائه ادله و مدارک، و طرح دفاعیات حقوقی، از خود دفاع کند.

حق عدم مواجهه با شاکی

به متهم اجازه می‌دهد تا از مواجهه با شاکی، خودداری کند. مواجهه با شاکی، می‌تواند برای متهم، ایجاد استرس و اضطراب کند. همچنین، ممکن است متهم در مواجهه با شاکی، تحت تاثیر قرار بگیرد و اظهاراتی را بیان کند که به ضرر او باشد.

حق سکوت

به متهم اجازه می‌دهد تا در مراحل دادرسی، اظهار نظری در مورد اتهام انتسابی نکند. استفاده از حق سکوت، می‌تواند برای متهم، مفید باشد، زیرا متهم می‌تواند از اظهارات خود، که ممکن است علیه او استفاده شود، خودداری کند.

حق اعتراض به حکم

این حق به متهم اجازه می‌دهد تا نسبت به حکم صادره، اعتراض کند. اعتراض متهم، می‌تواند به نفع او باشد و منجر به تغییر حکم شود.

تفهیم اتهام

تفهیم اتهام به معنای آگاه کردن متهم از موضوع و ادله اتهام انتسابی به او است. این امر، یکی از حقوق اساسی متهم در فرآیند رسیدگی از اتهام انتسابی است و رعایت آن، ضروری است. تفهیم اتهام در قانون آیین دادرسی کیفری ایران، به شرح زیر بیان شده است:

• ماده ۱۹۳ قانون آیین دادرسی کیفری: «پس از آنکه متهم احضار شد و دعوت مرجع قضایی را اجابت کرد یا اینکه از حضور استنکاف کرد و جلب شد و در هر حال نزد مقام قضایی حاضر شد، مقام قضایی مکلف است به او تفهیم اتهام کند. »
• ماده ۱۹۴ قانون آیین دادرسی کیفری: «تفهیم اتهام باید به زبانی که متهم به آن تسلط دارد، به عمل آید و در صورت لزوم، از مترجم استفاده شود. »
• ماده ۱۹۵ قانون آیین دادرسی کیفری: «در تفهیم اتهام باید موارد زیر ذکر شود:

1. نام و نام خانوادگی و شغل شاکی یا مدعی خصوصی و وکیل او در صورت وجود
2. نوع و ماهیت جرم انتسابی.
3. ادله وقوع جرم.
4. حق متهم برای داشتن وکیل و سایر حقوق دفاعی

اهداف تفهیم اتهام

• حفظ حقوق متهم: به متهم کمک می‌کند تا از حقوق خود در فرآیند رسیدگی از اتهام انتسابی آگاه شود.
• جلوگیری از سوء استفاده از متهم: تفهیم اتهام به متهم کمک می‌کند تا از سوء استفاده از او در فرآیند رسیدگی از اتهام انتسابی جلوگیری کند.
• تسهیل فرآیند رسیدگی: تفهیم اتهام به تسهیل فرآیند رسیدگی از اتهام انتسابی کمک می‌کند.

آثار تفهیم اتهام

• تبدیل مظنون به متهم: با تفهیم اتهام، مظنون، تبدیل به متهم می‌شود.
• شروع مهلت دفاع: با تفهیم اتهام، مهلت دفاع متهم شروع می‌شود.
• افزایش مسئولیت متهم: با تفهیم اتهام، مسئولیت متهم در قبال اتهام انتسابی افزایش می‌یابد.

نکات مهم در تفهیم اتهام

1. باید به زبانی که متهم به آن تسلط دارد، به عمل آید.
2. باید تمام موارد مقرر در قانون ذکر شود.
3. تفهیم اتهام باید به صورت مکتوب نیز انجام شود.

نکته: در صورت عدم رعایت موارد فوق، تفهیم اتهام ناقص یا غیرقانونی تلقی می‌شود.

شیوه تفهیم اتهام

مقام قضایی، ابتدا باید نام و نام خانوادگی و شغل شاکی یا مدعی خصوصی و وکیل او در صورت وجود را به متهم بگوید. سپس باید نوع و ماهیت جرم انتسابی را به متهم توضیح دهد. در این مرحله، مقام قضایی باید توضیح دهد که متهم به چه جرمی متهم شده است و مجازات آن جرم چیست.

در مرحله بعد مقام قضایی باید ادله وقوع جرم را به متهم بگوید. ادله وقوع جرم، می‌تواند شامل شهادت شهود، گزارش‌های کارشناسی، فیلم‌های ضبط شده و سایر مدارک باشد.

در نهایت مقام قضایی باید حق متهم برای داشتن وکیل و سایر حقوق دفاعی را به او توضیح دهد. حق متهم برای داشتن وکیل، یکی از مهم‌ترین حقوق متهم در فرآیند رسیدگی از اتهام انتسابی است.

تفهیم اتهام باید به صورت مکتوب نیز انجام شود. این امر به منظور اطمینان از اینکه متهم از اتهام انتسابی خود آگاه شده است ضروری است. در صورت عدم رعایت موارد فوق، تفهیم اتهام، ناقص یا غیرقانونی تلقی می‌شود.

در این صورت، متهم می‌تواند از دادگاه درخواست کند که تفهیم اتهام به صورت صحیح انجام شود.

انواع اتهام انتسابی

انواع اتهام انتسابی بر اساس زمان وقوع جرم، می‌توانند به دو دسته کلی تقسیم شوند:

اتهام انتسابی قولی

اتهام انتسابی قولی رایج‌ترین نوع اتهام انتسابی است. این نوع اتهام، معمولاً در مواردی مطرح می‌شود که شاکی، متهم را به ارتکاب جرمی متهم می‌کند که در زمان وقوع آن، متهم از آن اطلاع نداشته است.

مثال: فرض کنید آقای الف به اتهام سرقت دستگیر و به دادسرا معرفی می‌شود. شاکی، خانم ب مدعی است که آقای الف کیف او را که حاوی مقداری پول و طلا بود دزدیده است.

آقای الف منکر اتهام سرقت است و اظهار می‌دارد که در زمان وقوع سرقت در محل دیگری بوده است. در این مثال اتهام سرقت به آقای الف یک اتهام انتسابی قولی است. زیرا آقای الف در زمان وقوع سرقت از آن اطلاع نداشته است.

اتهام انتسابی فعلی

اتهام انتسابی فعلی در مواردی مطرح می‌شود که متهم در زمان وقوع جرم از اتهام انتسابی خود آگاه بوده است. این نوع اتهام معمولا در مواردی مطرح می‌شود که متهم مرتکب جرم جدیدی می‌شود که در راستای ارتکاب جرم اولیه است.

مثال: فرض کنید آقای الف به اتهام سرقت دستگیر و به دادسرا معرفی می‌شود. آقای الف در جریان تحقیقات به سرقت اعتراف می‌کند و اظهار می‌دارد که قصد داشته است مال مسروقه را به خارج از کشور منتقل کند.

در این مثال اتهام انتقال مال مسروقه به خارج از کشور یک اتهام انتسابی فعلی است. زیرا آقای الف در زمان ارتکاب این جرم از اتهام سرقت خود آگاه بوده است.

مجازات اتهام انتسابی

مجازات اتهام انتسابی به شرایط مختلفی بستگی دارد از جمله:

• نوع جرم انتسابی
• میزان خسارت یا ضرر وارد شده به شاکی یا بزه‌دیده
• سوابق کیفری متهم

در برخی موارد ممکن است متهم به پرداخت دیه یا جریمه نقدی محکوم شود. در موارد دیگر ممکن است متهم به حبس یا تبعید محکوم شود. در موارد شدید ممکن است متهم به اعدام محکوم شود.

به عنوان مثال اگر متهم به اتهام کلاهبرداری محکوم شود ممکن است به پرداخت دیه یا جریمه نقدی و همچنین حبس محکوم شود. اگر متهم به اتهام قتل عمد محکوم شود، ممکن است به اعدام محکوم شود.

در برخی موارد دیگر مجازات اتهام انتسابی توسط دادگاه تعیین می‌شود برای مثال ماده ۶۷۴ قانون مجازات اسلامی مقرر می‌دارد که هر کس عمدا به دیگری سوء قصد کند و عمل او مؤثر واقع نشود به حبس از شش ماه تا سه سال محکوم می‌شود.

در صورتی که متهم در دادگاه از اتهام انتسابی تبرئه شود می‌تواند تقاضای اعاده حیثیت کند. اعاده حیثیت به معنای پاک شدن محکومیت کیفری متهم از سوابق او است.

برای درخواست اعاده حیثیت متهم باید دادخواستی به دادگاه صادرکننده رای محکومیت خود تقدیم کند. در دادخواست اعاده حیثیت متهم باید دلایل و مدارک جدیدی را که موجب تبرئه او از اتهام انتسابی شده است ارائه دهد.

اگر دادگاه دلایل و مدارک ارائه شده توسط متهم را موجه تشخیص دهد، رای محکومیت متهم را نقض و حکم برائت او را صادر می‌کند.

ضمانت برای اتهام انتسابی

ضمانت اتهام انتسابی به معنای تضمینی است که متهم برای آزادی خود از بازداشت موقت ارائه می‌دهد. این ضمانت می‌تواند به صورت نقدی، چک، سفته یا وثیقه ملکی باشد.

ضمانت اتهام انتسابی به متهم این امکان را می‌دهد که تا زمان رسیدگی به اتهام خود در دادگاه، آزاد باشد. این ضمانت همچنین از احتمال فرار متهم جلوگیری می‌کند.

ضمانت اتهام انتسابی می‌تواند به صورت‌های زیر باشد:

• ضمانت نقدی: متهم مبلغی نقدی را به عنوان ضمانت به دادسرا یا دادگاه ارائه می‌دهد.
• ضمانت چک: متهم چک تضمین‌شده‌ای را به عنوان ضمانت به دادسرا یا دادگاه ارائه می‌دهد.
• ضمانت سفته: متهم سفته تضمین‌شده‌ای را به عنوان ضمانت به دادسرا یا دادگاه ارائه می‌دهد.
• ضمانت وثیقه ملکی: متهم سند مالکیت ملکی خود را به عنوان ضمانت به دادسرا یا دادگاه ارائه می‌دهد.